روایت تشنگی ارومیه؛ دریاچه‌ای که نفس‌های آخر را می‌کشد

به گزارش پایگاه خبری تابان خبر، به گفته متخصصان محیط زیست، کاهش بارندگی‌های سالانه و تغییرات اقلیمی از جمله مهم‌ترین دلایل طبیعی افت سطح آب دریاچه است. افزایش دما در سال‌های اخیر موجب تشدید تبخیر و کاهش منابع آبی ورودی به این پهنه آبی شده است.

علاوه بر این، فعالیت‌های انسانی سهم عمده‌ای در بحران کنونی دارند.

سدسازی‌های گسترده بر روی رودخانه‌های منتهی به دریاچه، برداشت بی‌رویه از منابع آب سطحی و زیرزمینی، توسعه کشت‌های پرمصرف و حفر هزاران حلقه چاه غیرمجاز باعث شده ورودی آب به دریاچه به حداقل برسد.

کارشناسان همچنین مدیریت ناپایدار منابع آبی و نبود برنامه‌ریزی دقیق در مصرف آب کشاورزی را از دیگر عوامل تشدیدکننده بحران عنوان می‌کنند.

پیامدهای خشک شدن دریاچه ارومیه تنها محدود به از دست رفتن یک پهنه آبی نیست.

کارشناسان هشدار داده‌اند که گسترش ریزگردهای نمکی، تهدید سلامت ساکنان منطقه، کاهش تنوع زیستی، تخریب زیستگاه پرندگان مهاجر و افزایش مهاجرت‌های اجباری از جمله تبعات مستقیم این پدیده خواهد بود.

با وجود شرایط بحرانی، برخی کارشناسان همچنان بر امکان احیای دریاچه تأکید می‌کنند.

به اعتقاد آنان، در صورت اجرای طرح‌های جدی برای کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی، رهاسازی حقابه‌های زیست‌محیطی، مدیریت بهینه منابع و همکاری بین دستگاه‌های مسئول، بخشی از آب دریاچه قابل بازگشت است.

با این حال، تأکید می‌شود که احیای کامل دریاچه تنها در صورت وجود عزم ملی و مدیریت پایدار منابع آبی امکان‌پذیر خواهد بود.

دریاچه ارومیه علاوه بر ارزش زیست‌محیطی، جایگاه ویژه‌ای در فرهنگ و زندگی مردم منطقه دارد. سالانه هزاران گردشگر و طبیعت‌دوست از اطراف دریاچه بازدید می‌کنند تا مناظر طبیعی و گونه‌های نادر پرندگان مهاجر را مشاهده کنند. خشک شدن دریاچه نه تنها اکوسیستم منطقه را تهدید می‌کند، بلکه جریان‌های گردشگری و معیشت محلی را نیز با چالش جدی مواجه ساخته است.

خشک شدن دریاچه ارومیه تهدیدی مستقیم برای شهر تبریز و مناطق اطراف محسوب می‌شود.

کارشناسان محیط زیست هشدار می‌دهند که افزایش گرد و غبار نمکی از بستر خشک دریاچه می‌تواند کیفیت هوای تبریز را به شدت کاهش دهد، بیماری‌های تنفسی را در میان ساکنان تشدید کند و فشار بر سیستم بهداشت شهری را افزایش دهد. همچنین این پدیده می‌تواند باعث کاهش بارندگی محلی و تغییر الگوهای اقلیمی منطقه شود، که بر کشاورزی و منابع آب شهری تأثیر منفی می‌گذارد.

یادداشت از: سحر اعظمی