چالش‌ صله‌ارحام در یلدای دیجیتال

به گزارش پایگاه خبری تابان خبر، وحید خدادادی/تقویم ایرانی یکی از غنی ترین تقویم های موجود در دست بشریت است از آن جهت که معجونی از مناسبت های ملی-مذهبی است که در پشت هر کدام دنیایی از ارزشها پنهان است. هر مناسبتی فلسفه ای دارد به عمق فرهنگ اصیل ایرانی که متاسفانه در چند سال اخیر درگیر موضوعاتی بوده اند که ماهیت شان را دچار تغییرات جدی نموده است. ارزش هایی که قرار بوده به مناسبت های مختلف اعتبار و جایگاه ببخشند در حال کم رنگ شدن و مناسبت هایی که به لحاظ محتوایی و ظاهری در حال دگرگون شدن است، تغییراتی که نظام اجتماعی خانواده ایرانی را به چالش کشیده و هیچ الفت فرهنگی با تاریخچه این سرزمین ندارد.

به بهانه یلدا که نوعی فراخوان فرهنگی درون فامیلی است و قدمتی به بلندای تاریخ این سرزمین دارد، بررسی آسیب شناسانه مناسبت های اینچنینی خالی از لطف نخواهد بود.

نسل های جدید تعبیری وارونه از زندگی و حیات بشری دارند، نوعی زیست مجازی بر کلیت زندگی آنان سایه افکنده و همین زیست مجازی ﻋﻼوه ﺑﺮ اﯾﻨکه ﻣﺮﺟﻊ ﺗﺄﻣﯿﻦ ﺑﺴﯿﺎري از ﻧﯿﺎزﻫﺎي ﻓﺮﻫﻨگی و اﺟﺘﻤﺎﻋی و حتی عاطفی شده است، به سان تیشه ای است بر ریشه مفهوم خانواده.

در کنار آسیب های روانی و بی سازمانی اجتماعی حاصل از زیست مجازی، ترویج اشرافی گری، نمایش سبک های زندگی غیر ایرانی و ترویج آداب و رسوم و مناسبت هایی که با فرهنگ غنی این سرزمین بیگانه است، از تهدیدات موجود در این حوزه هستند. زندگی های امروزی به تالار بورس ۲۴ ساعته تبدیل شده اند که سهامدارانش قصد دارند حتی شده به صورت دروغین و تصنعی و با سبقت از همدیگر سهام اغواکننده تری عرضه کنند. در این بین مناسبتی همچون یلدا که یکی از آن ریسمان های ارتباطی ما با اجدادمان بوده است و نمادی از میثاق اهل خانواده و فامیل، در سایه کج فهمی های مجازی، سادگی و زیبایی قبلی خود را از دست داده است و کم کم جز اسمی از آن باقی نمانده است.

چالش اصلی ما “حضور غایب” است؛ جایی که با وجود گردهمایی فیزیکی، ذهن‌ها مشغول لایک‌ها و استوری‌هاست. اینترنت، اگرچه پل ارتباطی با خویشاوندان دور است، نباید ستون اصلی جمع‌های خانگی شود. هر چند معتقدیم که راه حل در طرد فناوری نیست، اما می شود از این فرصت ها برای ایجاد “مناطق بدون موبایل” و بازپس‌گیری سنت‌هایی استفاده کرد که نیازمند تعامل رودررو هستند. یلدا، یکی از آخرین سنگرها برای حفظ پیوندهای سنتی ما در برابر یورش مدرنیته است؛ شبی که قرار بود بلندترین سایه‌بان وحدت باشد. تجمعی به مثابه حضورهای غایبی که از آن به جای صدای ناغیل و اشعار لسان الغیب نوای نوتیفیکیشن‌ها شنیده می شود و این نوعی از خیانت است به خاطرات مشترک و سنت هایی که محتوای آن را در پای مدرنیته قربانی کرده ایم.

این حضور فیزیکی با ذهنیتِ مجازی، بزرگترین سم برای روح خانواده است. ما مشغول ثبت یک لحظه برای نمایش دادن به دیگرانیم، به جای آنکه آن لحظه را تجربه کنیم. این شب، شبِ تنهایی در جمع است! اگر قرار باشد میراث این شب، تنها ذخیره شدن در گالری گوشی‌ها باشد، پس هدف اصلی، یعنی تداوم عاطفی و انتقال شفاهی فرهنگ، نابود شده است. خانواده‌ها باید قاطعانه عمل کنند، تکنولوژی باید ابزار خدمتگزار باشد، نه ارباب مجلس.

باید مرزهای روشنی کشید، یا حضور کامل در جمع خانوادگی، یا پذیرش مسئولیت انزوای خود؟ شب یلدا و مراسماتی از این دست را از یک نمایش آنلاین به یک میدان عمل واقعی برای مهرورزی تبدیل کنیم، وگرنه این بلندترین شب سال، به زودی کوتاه و بی‌محتوا خواهد شد.

یلدا فرصت نهایی ماست تا نشان دهیم فرهنگ ایرانی، قوی‌تر از سیگنال ضعیف اینترنت است، بیایید این شب را از چنگال مدرنیته پس بگیریم. فرق است میان انار و اینستاگرام، صدای نوتفیکیشن و صدای ناغیل از زبان بزرگان فامیل. مناسبت ها مسابقه چشم و هم چشمی نیست، مسابقه عکاسی نیست، نمایش ظاهر بزک کرده و از درون پوچ زندگی شخصی به دیگران نیست، اگر به دنبال کلاس کاری می گردیم به فرهنگ اصیل خودمان برگردیم، کسی با بی اعتنایی به فرهنگ خود هیچ گاه انسان بزرگی نشده است