قدم‌های استوار کفش ۲۰۰ ساله تبریز در جهان 

به گزارش پایگاه خبری تابان خبر، از راسته بازار جدید شروع و از خیابان دارایی تبریز که گذر میکنی و تا آخر حرمخانه قدم می‌زنی، باشماخچی بازار یا بازار کفش تبریز نام گرفته و حدود یک قرن است که در دل بازار سرپوشیده بزرگ جهان زندگی می‌کند، راسته‌ای که در مغازه‌های تک طبقه و پوشش سقف طاق و تویزه آجری کفش چرم تبریز تولید و به فروش می‌رسد و این راسته یکی از اصلی‌ترین گذرگاه‌های گردشگران خارجی و داخلی در تمام ایام سال است که سرمه چشم از غبار کفش مهمان می‌کند.

قدمت ۲۰۰ ساله کفش در تبریز 

کفش تبریز دو قرن پیش در این شهر پا گرفت و این صنعت به پای هنرمندان تبریزی‌ امضا شد، مو سپیدانی که با دستان هنرمندانه خود تاریخ، فرهنگ و هویت را بر پستای کفش‌ها گره می‌زنند و در اعتلای این هنر ثابت قدم بوده و این صنعت سفره ۴۵ هزار نفر این شهر با درآمدزایی از این شغل گره خورده است.

هنرمندانی که با تولیدات خود بازارهای جهانی را در دست گرفته و این محصول فرهنگی را به عنوان نماد اصالت خود در ویترین مغازه‌های جهان مزین می‌کنند.

کفش اصیل تبریز پا به مدرنیته نمی‌دهد 

اصالت هرگز پا به مدرنیته نمی‌دهد و این را می‌توان از موسیقی دلکش صدای چکش بازار کفاشان تبریز شنید که پای سند این هنر و صنعت را امضا می‌کند.

کفش تبریز اثری ملی و صنفی قدرتمند است که با قدرت خود می‌تواند دست اقتصاد محلی را بگیرد و توسعه اشتغالزایی را تقویت کند، در این راستا موزه‌ای کفشی که برای اولین بار در کشور به نام تبریز رقم خورد، گنجینه‌ای که قرار بود تاریخ و هویت تبریز را یدک بکشد، متاسفانه پای این موزه از عمارت شهرداری تبریز قطع شد و طبق گفته‌های این موزه هفتمین موزه دنیا بود.

ترویج صنعت گردشگری در گرو رونق بازار کفش تبریز

استاندار آذربایجان‌شرقی در دیدار اعضای اتحادیه کفاشان به رونق بازار کفش تبریز تاکید می‌کند و می‌گوید: برای رونق صنعت گردشگری استان باید بازار کفش تبریز رونق پیدا کند.

بهرام سرمست ادامه می‌دهد: تجربه موفق راه‌اندازی خوشه کفش در برخی از استان‌های دیگر تجربه‌ای برای کمک به ارتقای صنعت کفش تبریز است.

او می‌گوید: شهرک تخصصی کفش تبریز، موسوم به چالش، ظرفیت خوبی برای کمک به رونق صنعت کفش است.

استاندار آذربایجان‌شرقی با تاکید بر لزوم استفاده از ظرفیت بازار کشورهای هم‌جوار برای کمک به احیا و رونق صنعت کفش تبریز در چارچوب دیپلماسی اقتصادی می‌گوید: تا ذهنیت حاکم بر جامعه تغییر نکند، شاهد رونق گردشگری و صنعت کفش نخواهیم بود.

سرمست ادامه می‌دهد: شهرک سرمایه‌گذاری خارجی کفش در آذربایجان‌شرقی راه‌اندازی می‌شود.

در تبریز سالانه ۹۰ تا ۱۱۰ میلیون جفت در تبریز تولید می‌شود

رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان کفش تبریز در گفت‌و‌گو با خبرنگار تابان خبر می‌گوید: ۸۵ درصد رویه کفش تبریز چرم طبیعی و مابقی آن چرم مصنوعی است و بیش از ۷۰ درصد تولیدات کفش تبریز مردانه و مابقی آن را زنانه و بچگانه تشکیل می‌دهد.

علیرضا جباریان فام با اشاره به آمار اشتغالزایی صنعت کفش در تبریز می‌گوید: در این شهر ۴۵ هزار نفر به صورت مستقیم و ۵۰ درصد به صورت غیرمستقیم در صنعت کفش تبریز فعالیت می‌کنند.

کفش تبریز از مرزها صادر می‌شود

او با اشاره به میزان صادرات کفش تبریز به کشورهای خارجی توضیح می‌دهد: تبریز در آمار رسمی صادرات رتبه پایینی را به خود اختصاص داده و علت این امر این است که واحد‌های کوچک و متوسط تبریز کارت بازرگانی ندارند و از طریق مرزهای ارومیه، کردستان، جنوب و مرز خراسان رضوی صادر می‌شود.

رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان کفش تبریز ادامه می‌دهد: صنعت کفش تبریز یکی از قدیمی‌ترین و مشهورترین صنایع ایران است، اما اکنون با مشکلات متعددی روبه‌رو است که رشد و توسعه آن را محدود کرده‌اند.

جباریان فام تأمین مواد اولیه را یکی از مشکلات اصلی صنعت کفش تبریز می‌داند و می‌گوید: وابستگی به واردات چرم و مواد اولیه با کیفیت، افزایش قیمت مواد اولیه، به‌ویژه چرم طبیعی، کمبود مواد اولیه داخلی با کیفیت بالا است.

او مشکلات اقتصادی و مالی را از دیگر مشکلات صنعت کفش تبریز عنوان می‌کند و تشریح می‌کند: افزایش هزینه‌های تولید (مواد اولیه، نیروی کار، انرژی و حمل‌ونقل)، کمبود نقدینگی و مشکلات در دریافت تسهیلات بانکی، نوسانات نرخ ارز که قیمت مواد اولیه وارداتی را افزایش می‌دهد.

واردات کفش‌های بی‌کیفیت نفس صنعت کفش تبریز را بریده است

رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان کفش تبریز همچنین مشکلات بازاریابی و فروش را از دیگر مشکلات صنعت کفش تبریز می‌داند و اعلام می‌کند: عدم تبلیغات و برندینگ مناسب در بازارهای داخلی و خارجی، رقابت شدید با کفش‌های بی‌کیفیت وارداتی (به‌ویژه محصولات چینی)، ضعف در صادرات به دلیل مشکلات گمرکی و نبود حمایت‌های دولتی است.

جباریان فام مشکلات فناوری و تولید را از دیگر مشکلات صنعت کفش تبریز می‌داند و تشریح می‌کند: عدم استفاده از تکنولوژی‌های روز در تولید کفش، قدیمی بودن دستگاه‌ها و ماشین‌آلات تولید، پایین بودن سطح آموزش و مهارت نیروی کار در استفاده از فناوری‌های نوین است.

او با اشاره به مشکلات حقوقی و حمایتی بیان می‌کند: ضعف حمایت‌های دولتی از تولیدکنندگان کفش، وجود واسطه‌ها و دلالان که سود اصلی را از بازار می‌برند، قاچاق گسترده کفش‌های بی‌کیفیت خارجی که بازار داخلی را تحت تأثیر قرار داده است.

تولیدکننده‌های کفش پا به پای هم قدم بردارند

رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان کفش تبریز ادامه می‌دهد: عدم هماهنگی بین تولیدکنندگان، نبود اتحادیه‌های قوی برای حمایت از تولیدکنندگان، ضعف در همکاری و هم‌افزایی میان تولیدکنندگان برای بهبود کیفیت و کاهش هزینه‌ها است.

جباریان فام راه‌کارهای پیشنهادی برای حل مشکلات، حمایت دولت از صنعت کفش از طریق ارائه تسهیلات مالی و کاهش تعرفه‌های واردات مواد اولیه، توسعه بازاریابی و برندینگ برای افزایش صادرات، به‌روزرسانی فناوری‌های تولید و آموزش نیروی کار، مبارزه با قاچاق و کنترل واردات بی‌رویه کفش‌های بی‌کیفیت، ایجاد نمایشگاه‌های داخلی و بین‌المللی برای معرفی محصولات کفش تبریز بیان می‌کند.

او ابراز می‌کند: با اجرای این راهکارها، صنعت کفش تبریز می‌تواند جایگاه خود را در بازارهای داخلی و خارجی حفظ کرده و توسعه یابد.

رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان کفش تبریز با اشاره به پتانسیل‌های صنعت کفش تبریز اضافه می‌کند: صنعت کفش تبریز به دلیل سابقه طولانی، کیفیت بالا و مهارت تولیدکنندگان آن، ظرفیت‌های بالایی برای رشد و توسعه دارد.

شهرت کفش تبریز برند معتبر ایران است

جباریان فام با اشاره به برخی از مهم‌ترین پتانسیل‌های این صنعت اضافه می‌کند: شهرت و برندینگ قوی کفش تبریز به عنوان یک برند معتبر در ایران و برخی کشورهای همسایه شناخته شده است و سابقه طولانی در تولید کفش‌های چرمی دست دوز و صنعتی، باعث ایجاد اعتبار بالا در میان مشتریان شده است.

او نیروی کار ماهر و با تجربه را از دیگر مهم‌ترین پتانسیل‌های این صنعت عنوان می‌کند و می‌گوید: صنعت کفش تبریز از استادکاران کارگران ماهری برخوردار است که مهارت‌های سنتی و مدرن را ترکیب کرده‌اند و این مهارت‌ها تولید کفش‌های با کیفیت و با دوام کمک می‌کند.

تبریز مرکز اصلی تولید چرم ایران است 

رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان کفش تبریز همچنین مواد اولیه با کیفیت را از دیگر مهم‌ترین پتانسیل‌های این صنعت می‌داند و می‌گوید: تبریز از مراکز اصلی تولید چرم در ایران است و به دلیل نزدیکی به تولیدکنندگان چرم طبیعی، امکان استفاده از مواد اولیه با کیفیت را دارد و وجود کارگاه‌ها و کارخانه‌های تولید چرم، هزینه‌های حمل‌ونقل مواد اولیه را کاهش می‌دهد.

جباریان فام به افزایش ظرفیت صادرات اشاره می‌کند و می‌گوید: به دلیل کیفیت بالا، کفش تبریز پتانسیل ورودبه بازارهای بین‌المللی، به‌ویژه کشورهای همسایه مانند ترکیه، عراق، روسیه و کشورهای حوزه خلیج فارس را دارد و این محصول امکان رقابت با برندهای خارجی به‌ ویژه در حوزه کفش‌های چرمی و دست‌دوز دنیا را دارد.

او همچنین به توسعه فناوری و تولید صنعتی اشاره می‌کند و توضیح می‌دهد: با سرمایه‌گذاری در تجهیزات مدرن، می‌توان تولید را افزایش و کیفیت را ارتقا داد و استفاده از ماشین‌آلات به‌روز و توسعه فناوری‌های جدید مانند طراحی دیجیتال و برش لیزری می‌تواند بهره‌وری را افزایش دهد.

تبریز جاذبه گردشگری صنعتی کشور است

رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان کفش تبریز بیان می‌کند: تولید کفش در تبریز می‌تواند به عنوان یک جاذبه گردشگری صنعتی معرفی شود و گردشگران داخلی و خارجی را به بازدید از کارگاه‌ها و خرید مستقیم از تولیدکنندگان ترغیب کند.

جباریان فام همچنین راه‌اندازی نمایشگاه‌ها و فروشگاه‌های تخصصی برای جذب توریست و افزایش فروش موثر می‌داند و می‌گوید: با تقویت تبلیغات و بازاریابی، می‌توان سهم بیشتری از بازار داخلی را به خود اختصاص داد و با افزایش آگاهی مصرف‌کنندگان از کیفیت کفش تبریز می‌تواند تقاضا را افزایش دهد.

او به ضرورت حمایت‌های دولتی و امکان جذب سرمایه‌گذاری تاکید می‌کند و توضیح می‌دهد: دولت می‌تواند با ارائه تسهیلات مالی و کاهش تعرفه‌های واردات مواد اولیه، به توسعه این صنعت کمک کند و سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی در صورت حمایت و ایجاد زیرساخت‌های مناسب، می‌توانند در این صنعت سرمایه‌گذاری کنند.

کارگران متضرران اصلی صنعت کفش هستند

تولیدکننده کفش تبریز می‌گوید: با وجود اینکه نیروی متخصص صنعت کفش در تبریز به فراوانی یافت می‌شود که سایر شهرها از این لحاظ توان رقابت با تبریز را ندارند، اما متاسفانه اکثر تولیدی‌ها با یک سوم ظرفیت و یا حتی پایین تر از آن کار می‌کنند که از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه نیست و سبب می‌شود هر روز شاهد آن باشیم تولیدی‌هایی از چرخه تولید خارج شوند و کارگران و زحمت کشان اصلی این صنعت متضرران اصلی تعطیلی یا با حداقل ظرفیت کارکردن تولیدی‌ها باشند.

رسول زارع پور ادامه می‌دهد: متاسفانه هیچ گونه حمایت مادی و معنوی از طرف مسئولین شهری و استانی از کفش تبریز نمی‌شود و اتحادیه کفاشان هم تنها به برگزاری یک یا دو نمایشگاه در سال اکتفا کرده و فعالیت قابل لمس دیگری ندارد.

او توضیح می‌دهد: کثرت فعالان کفش در تبریز سفره و رفاه درصد قابل توجهی از مردم تبریز را به این صنعت گره زده پس باید چاره و راه‌کاری اندیشید تا پیش از این دچار آسیب نشوند.

پای رقبای در کفش تبریز

رامین عباس‌زاده یکی از فعالان صنعت کفش تبریز می‌گوید: با وجود اینکه صنعت و هنر کفش در تبریز یک صنعت تاریخی به حساب می‌آید و تبریز قطب اصلی این صنعت در کشور از سالیان دور بوده است، اما عدم بروز بودن تولیدی‌های کوچک و نداشتن قدرت مالی کافی برای تهیه دستگاه های بروز، هزینه تولید را بالا برده و قیمت تمام شده در تبریز نسبت به سایر شهرهایی که تازه به این عرصه وارد شد‌ه‌اند بالا است و این سبب شده از لحاظ قیمت عرضه کالا توان رقابت تبریز کاهش یابد و شاهد هستیم که تقاضا برای کفش تبریز کاهش قابل توجهی دارد و جایگاه آن را شهرهای رقیب گرفته است.

جایگاه کفش تبریز در خطر است

او توضیح می‌دهد: باید قبول کنیم برند تبریز در کفش که یکی از برندهای معروف و معتبر در کشور و منطقه و حتی جهان بوده تضعیف شده و جایگاه این صنعت در خطر است و برای آنکه جایگاهش را حفظ کند نیاز مبرم به حمایت و تسهیلات دولتی دارد، اما متاسفانه مسئولان نسبت به این صنعت بی‌تفاوت و در بی خیالی محض هستند.

کاهش قدرت خرید پای کفش تبریز را فلج کرده است

در حال حاضر افزایش قیمت مواد اولیه و کاهش قدرت خرید پای صنعت کفش تبریز را به رکود بند کرده و کفش مشکلات، کفش به پای تولید تنگ‌تر کرده است و تولیدی‌ها با کمترین ظرفیت خود در تولید محصولات پافشاری می کنند تا چراغ کم سوی این صنعت را روشن نگه دارند، برزیل، ایتالیا، ترکیه و ویتنام رقیبان تبریز هستند، اما خوشبختانه آنها در کیفیت کفش به گرد پای تبریز نمی‌رسند.

اکنون کفش تبریز با اصالت و آوازه جهانی خود لنگ لنگان راه می‌رود و به گفته بزرگان این صنعت، با پا میان گذاشتن دولت این میراث فرهنگی دوباره مثل سابق پا میگیرد و به راه خود ادامه می‌دهد، بزرگان، دلسوزان، مدیران و مسئولان تبریز در طول تاریخ همیشه با تبدیل تهدید به فرصت همیشه غیرت و مردانگی خود را نشان داده و اجازه نداده‌اند پای مشکلات گلوی تولید را خفه کند، اکنون می‌توان با بهره‌گیری از استراتژی‌های مناسب جای پای کفش تبریز را در بازارهای داخلی و خارجی محکم کرد و تبریز را به عنوان قطب مهم تولید کفش در منطقه معرفی کرد تا پای هیچ رقیبی به کفش این صنعت قدیمی باز نشود.

گزارش از زهرا ناصران