سفر به تاریخ با نمایشگاه “شکوه هنر قاجار”

به گزارش تابان خبر، بازدیدکنندگان غرق هنر و زیبایی تابلوها شده‌اند، انگار هرکدام داستان خاصی برای تابلو در ذهن خود ترسیم می‌کنند، گوشه‌ای از دیوار توجهم را تابلوی آقامحمدخان به خود جلب می‌کند، تصویری که چهره‌ی غمگین و رازآلود آقامحمدخان را نشان می‌دهد که دورتادور چهره‌‌ی او را چشم‌های از حدقه بیرون درآمده محاصره کرده است و تصویر چندین زن نقاب به صورت نیز بالای تابلو با چشمانی وحشت زده جا خوش کرده است. خالق اثر آقامحمدخان وقتی نگاه پرسوالم را به تابلو می‌بیند، نزدیکم می‌شود.

کوثر بخشی، جوان دهه‌ی هشتادی فارغ التحصیل رشته‌ی نقاشی از دانشگاه پیام نور تبریز و مشغول تدریس سبک مداد رنگی در آموزشگاه آرتان آرت است.

وی با اشاره به دلایل استفاده از نقش آقا محمدخان در تابلو نقاشی خود، می‌گوید: با توجه به اینکه موضوع نمایشگاه مربوط به دوره‌ی قاجار است در این تابلو نقاشی‌ام شروع قاجار را به تصویر کشیده‌ام، در این تابلو نقاشی به شهر کرمان که به شهر کورها مشهور بوده و چشمانی که توسط آقامحمد خان در کرمان کور شدند، اشاره کرده‌ام؛ چرا که این اقدام او، فاجعه‌‌ی بسیار سنگینی در تاریخ ایران و انسانیت است، شروع حکومت قاجار شروعی بسیار سنگین بود ولی بعد از آن به مرور زمان پیشرفت چشمگیری در ایران شده است.

این هنرمند با اشاره به وجود نقش زن در تابلو نقاشی اقامحمدخان، ادامه می‌دهد: در این تابلو نقاشی به ماهیت زن ایرانی نیز پرداخته‌ کرده‌ام، اکثر زنان با روبند در این تابلو نقش بسته‌اند و این امر به موضوع حجاب نیز اشاره دارد، معتقدم زنان حجاب را حتی در دوره‌ی قاجار تنها به خاطر همدیگر و صرفا برای جنسیت زن می‌گذاشتند تا زنی پشت سر زن دیگری حرفی نزند چرا که آقایان مانند بانوان جزیی نگر نیستند و آنگونه که باید به خاطر حجاب، حرفی پشت سر زنی نمی‌زنند.

وی با بیان اینکه متاسفانه خیانت زنان به همجنسان خود از دوره‌ی قاجار شروع می‌شود، ادامه می‌دهد: از نظر من هر ضرری که به بانوان در مورد حجاب می‌رسد از جانب همجنسان خود است.

وی در ادامه اظهار می‌کند: چندین تکنیک از جمله سبک هنری میکس مدیا را در تابلو نقاشی‌ آقا محمدخان نیز استفاده کرده‌ام.

وی با اشاره به مفهوم تابلو نقاشی دوم خود که در معرض دید همگان قرار گرفته است، می‌گوید: زیبایی زن قاجار و ایرانی در این تابلو به تصویر کشیده شده است بعد از عبور از دوران تاریک و سیاه آقامحمدخان، در این تابلو به زیبایی زنان قاجار در زیر روبند اشاره کرد‌ام، در این تابلو سعی کرد‌م تصور ذهنی خود را از زن زیبای دوران قاجار که در پشت نگاه، چشم و ابروان زیبای خود غمی راز آلود پنهان شده است را به تصویر بکشم.

وی به محدودیت بانوان به ویژه در دوران خفقان قاجار، اشاره می‌کند و می‌گوید: بانوان در دوران قاجار به عنوان یک زن مجبور بودند به نقش خود فقط در داخل خانه بپردازند و هیچ نقش مهمی در سطح جامعه نداشتند تنها به عنوان وسیله وظیفه داشتند در خدمت آقایان فقط غرق در زندگی روزمره‌ی خود باشند و هیچ نقش مستقلی در جامعه از خود نداشته باشند.

وی با بیان اینکه بانوان خالق و آفرینش هستند، ادامه می‌دهد: بانوان خالق هستند و بانوان این جهان را به دست مردان سپرده‌اند اگر بانوان حق تصمیم خود را به دیگری نسپارند قطعا موفق خواهند شد؛ چرا که معتقدم در هر دوره از زمان، بانوان بخواهند برای زندگی خودشان، تصمیم بگیرند قطعا موفق خواهند شد اگر زنی تصمیم می‌گیرد خانه دار یا شاغل شود، باید خود به طور آزادانه این تصمیم را بگیرد و یا حتی اگر تصمیم به باحجاب شدن می‌گیرد باز با تصمیم آزادانه‌ی خود می‌تواند روی عقیده‌ی خود بماند.

بخشی با اشاره به برگزاری نمایشگاه هنر قاجار، می‌گوید: با اینکه هشت سال مشغول به هنر نقاشی هستم ولی تاکنون آثارم را در معرض دید عموم قرار نگذاشته بود این نمایشگاه اولین تجربه‌ام است، سبک استفاده شده در آثارم، سبک میکس مدیا( مدادرنگی، اکریلیک، آبرنگ و پاستل روغنی) است تمامی آثارم را براساس احساسات و تصور ذهنی ام به تصویر می‌کشم.

وی با بیان اینکه اکثرا نقاشی ایرانی در صفوی که دوران اوج زیبایی ایران است، به تصویر کشیده می‌شود، می‌گوید: موضوع نمایشگاه موضوع تاریخی و مربوط به عمیق‌ترین نقطه‌ی تاریخ قاجار است و معتقدم در حال حاضر به تصویر کشیدن دوره‌ی قاجار توسط هنرمندان این نمایشگاه از جسورترین کارهاست، کارهای بسیار زیبایی در این نمایشگاه در معرض دید عموم قرار گرفته است، امیدوارم برگزاری چنین نمایشگاه‌هایی با موضوعات خاص و تاثیرگذار تدوام داشته باشد.

زهرا نیکنام یکی دیگر ازهنرمندا ن شرکت کننده در نمایشگاه هنر شکوه قاجار، در خصوص اثر هنری خود، توضیح می‌دهد: نقش دو خواهر را در تابلو نقاشی خود با سبک رنگ روغن روی بوم از جنس جر به تصویر کشیده‌ام، در این تصویر محبت وصف ناپذیر دو خواهر را نسبت به یکدیگر نشان داده‌ام. عطا فیضی زاده- مدیر شعبه دوم مجموعه هنری آرتان آرت، با بیان اینکه نمایشگاه شکوه هنر قاجار با هدف به تصویر کشیدن دوران تیره‌ی قاجار برگزار شده است، می‌گوید: آغاز بخش دیگری از نقاشی ایرانی مربوط به دوران قاجار است، با توجه به اینکه تبریز از قدیم مهد هنر قاجار بود ولی در طول این دوران آنگونه که باید به آن پرداخت نشده و متاسفانه بحث نگارگری در تبریز بسیار ضعیف واقع شده است در این نمایشگاه به شناساندن این دو امر هم پرداخته‌ایم.

وی با اشاره به بیان تاریخ و هنر ایرانی در نمایشگاه هنر شکوه قاجار، ادامه می‌دهد: نقاشی ایرانی از دوران قاجار با کار هنرمندان بزرگی مانند کمال الملک در جهان به شکوه رسید، هدف اصلی برگزاری این نمایشگاه نیز آشنایی عموم مردم با هنر و تاریخ دوران قاجار است.

وی بیان می‌کند: موضوع نمایشگاه مربوط به دوره‌ی قاجار است ولی انواع سبک هنری از جمله انتزاعی، رئال، میکس مدیا و حتی سبک امروزی استفاده شده است.

نیکنام با بیان اینکه متاسفانه تبریز در زمینه گالری بسیار ضعیف عمل کرده‌ است، می‌گوید: از بابت حمایت، مکان قابل توجهی برای پیشرفت و حتی برگزاری نمایشگاه هنرمندان تبریزی فراهم نیست و این ضعف باعث کوچ و مهاجرت اکثر هنرمندان تبریزی می‌شود و معتقدم متاسفانه تبریز رفته رفته به فقر و فقدان فرهنگی و هنری دچار خواهد شد و نیاز است مسئولان مربوطه نسبت به رفع این مشکل همت خود را انجام دهند.

استاد محمدرضا داوری در گفت‌وگو با تابان خبر، با بیان اینکه ایده‌ی برگزاری نمایشگاه قاجار را از مدت‌ها در نظر داشتیم و خواستیم از فضای رئالیسم و کلاسیک خارج شویم، اظهار می‌کند: نمایشگاه شکوه هنر قاجار را در راستای ایران شناسی برگزار کردیم تا انگیزه‌ای برای انجام کارهایی با مضمون هنر ایرانی در هنرمندان ایجاد شود. هنر ایرانی هویت و اصالت ملی ما است وی ادامه می‌دهد: با برگزاری نمایشگاه شکوه هنر قاجار، هنرمندان مجبور شدند در مورد تاریخ هنر ایرانی مطالعه‌ کنند؛ چرا که برخی از هنرها به مرور زمان از یاد می‌رود در حالیکه هنر ایرانی هویت، اصالت ملی و اصلی ما محسوب می‌شود و نباید اجازه دهیم این هنر باشکوه فراموش شود.

وی بیان می‌کند: نمایشگاه شکوه هنر قاجار فضایی برای هنرمندان فراهم کرده تا آثاری براساس اطلاعات جمع آوری شده در خصوص تاریخ هنر ایرانی و قاجار، مینیاتور و نگارگری خلق شود. وی با تاکید براینکه هنرمندان با خلق آثار هنری مربوط به دوران قاجار، اصالت و ماندگاری میراث هنری را به جامعه منتقل داده‌اند، ادامه می‌دهد: در این نمایشگاه بیان تاریخ ایران به نوعی با زبان هنر به تصویر کشیده شده است و حتی برخی از هنرمندان به نوعی سبک سنت و مدرنیسم را با یکدیگر ترکیب کرده‌اند تا آثار متفاوتی ایجاد شود.

داوری خاطرنشان می‌کند: هنرمندان با قرار گرفتن در چنین فضایی علاوه بر مشاهده‌ی آثار یکدیگر به نقد و تحلیل و بررسی هر یک از آثار خود می‌پردازند و با تبادل افکار با یکدیگر، اطلاعات فنی در مورد آثار هنری به ویژه با موضوعیت تاریخ افزایش می‌یابد. وی با تاکید براینکه نیازمند توسعه‌ی سواد هنری در جامعه هستیم، می‌گوید: نمایشگاه شکوه هنر قاجار فضایی عمومی و آزاد هنری است و طبیعتا عموم مردم، کارشناسان و حتی قشر دانشجو در این نمایشگاه از آثار هنری متفاوت هنرمندان بازدید می‌کنند.

وی یادآور می‌شود: برگزاری این نمایشگاه نسبت به بقیه نمایشگاه‌ها متفاوت است؛ چرا که در آن علاوه بر شرکت عموم نقاشان، اثر هنری نقاشان قدیمی را نیز در معرض بازدید عموم قرار داده‌ایم. وی با بیان اینکه در این نمایشگاه از اثری عتیقه هنری نیز مربوط به دوره‌ی قاجار رونمایی شد، می‌گوید: اثر هنری و عتیقه‌ی محمدخان معیرالممالک، داماد ناصرالدین شاه قاجار نیز که جزوی از ماندگارترین آثار هنری است، در معرض دید عموم قرار داده شده است .

این استاد نقاشی ادامه می‌دهد: وجود اثری آنتیک در این نمایشگاه، حال و هوای متفاوت‌تری به این نمایشگاه بخشیده است و توجه بازدیدکنندگان را به خود جلب می‌کند. وی با بیان اینکه فضای فعلی را در اختیار هنرمندان قرار داده‌ایم تا آثار هنری خود را در معرض دید عموم قرار دهد، می‌گوید: در حال حاضر متاسفانه کیفیت و هزینه‌های اجاره‌ی برخی از مکان‌ها به عنوان نمایشگاه بسیار زیاد شده است و صرفه‌ی اقتصادی برای قشر هنرمند ندارد.

وی با بیان اینکه فعالیت‌های هنری در این گالری انجام می شود، یادآور می‌شود: معتقدم برگزاری نمایشگاه جزو ملزومات و معرفی هنرمندان است، هدف ما نیز صرفا فروش آثار هنری و نمایش نیست، بلکه فراهم کردن فضای نقد هنری و تحلیل آثار هنرمندان است از تمامی اقشار مختلف و عموم علاقمند مردم دعوت می‌کنیم تا در چنین نمایشگاه‌هایی شرکت کنند. وی با بیان اینکه استقبال مردم و بازدید کنندگان از برگزاری نمایشگاه‌ بسیار مطلوب بود، اظهار می‌کند: استقبال مردم در بازدید از آثار هنری نمایشگاه فراتر از انتظاراتمان بود حتی اگر اینگونه پیش رود، مجبور به توسعه‌ی فضای نمایشگاه خواهیم شد. براساس این گزارش؛ نمایشگاه شکوه هنر قاجار با حضور هنرمندان تبریزی از ۱۳ الی ۱۵ تیرماه در محل گالری آرتان آرت برگزار شد.

گزارش از مرتضی نصیری دور اندیش